De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Nijkerk heeft de notitie “Eigenheid en Karakter, kansen voor erfgoed in de gemeente Nijkerk” geschreven. De commissie overhandigde deze notitie donderdagmiddag 18 juli officieel aan wethouder Nadya Aboyaakoub. In de notitie zijn cultuurhistorische ‘pareltjes’ geinventariseerd waarvan het belangrijk is dat deze voor volgende generaties worden bewaard. ‘Maar we willen ook niet in een kramp schieten dat niets meer mogelijk is en we de deur op slot draaien en de sleutel in de Arkervaart gooien,’ aldus de commissie Ruimtelijke Kwaliteit die wordt voorgezeten door oud-wethouder Jan van den Brink. Wethouder Nadya Aboyaakoub: ‘Dit is een mooie bouwsteen om van gedachten te wisselen over het cultuurhistorische erfgoed van de gemeente Nijkerk.’ Ze gaat de aanbevelingen meenemen voor een B&W-advies en daarna wordt het voorgelegd aan de gemeenteraad.

Aanbevelingen

Op het gebied van de bescherming van gebouwde monumenten zijn er meerdere lacunes. Geadviseerd wordt om hier actie op te ondernemen:
– er zijn verschillende bijzondere objecten die nog geen enkele bescherming genieten. Het is van belang om deze in kaart te brengen en te bekijken op welke manier zij adequaat kunnen worden behouden. Aangezien het rijk de monumentenzorg in belangrijke mate gedecentraliseerd heeft, zijn er van die kant nauwelijks verdere aanwijzingen te verwachten. Het gaat om:
– Bijzondere zaken die gemist zijn in eerdere inventarisaties van de periode tot 1940.
– Het erfgoed uit de perioden 1940-1962 en 1962-1985.
– Bijgebouwen bij al beschermde gemeentelijke en rijkmonumenten, in het bijzonder bij agrarisch erfgoed. Wat betreft de bijgebouwen bij rijksmonumenten kan de gemeente het rijk vragen of zij deze aanvullend kan beschermen.
– Een reeks van gebouwen in de binnenstad van Nijkerk die in kaart zijn gebracht door Bureau Bouwwerk. Hierover is toegezegd dat deze alsnog bekeken zullen worden.
– Nijkerk heeft geen aangewezen beschermde gezichten, terwijl de parelgebieden uit hoofdstuk 3 die titel wel zouden verdienen. In het bijzonder het kwetsbare Slichtenhorst heeft deze bescherming nodig.
Voor de borging van erfgoed in de ruimtelijke ordening zijn in Nijkerk de volgende nodig:
– Stel de Cultuurhistorische Waardenkaart vast.
– Completeer de Cultuurhistorische Waardenkaart met het gebouwd erfgoed: historische bouwkunst (karakteristieke panden) en stedenbouwkunst en een bouwhistorische verwachtingskaart.
– Zorg voor systematische borging van erfgoed in bestemmingsplannen (straks Omgevingsplan).
– Inventariseer de beeldbepalende panden en borg deze desgewenst in het bestemmingsplan (straks Omgevingsplan).
– Binnen de bestemminsplannen liggen kansen door de specifieke bestemming van gronden die nu al bestaat (tuin, bos, open landschap, zandweg) te koppelen aan cultuurhistorie.
– Met het oog op het aanstaande Omgevingsplan is het van belang om de erfgoedwaarden goed in beeld te krijgen en er passende regels aan te koppelen.
– Integreer het archeologiebeleid in het beleid voor bovengronds erfgoed en continueer de samenwerking met andere gemeente(n).

Wat betreft het algemene beleid voor erfgoed:
– Stel integraal erfgoedbeleid op. De uitwerking van de passages over erfgoed in het coalitieakkoord, dit rapport en de input die nodig is voor de Omgevingsvisie kunnen hier gezamenlijk een aanzet voor vormen. Samen met de andere ruimtelijke belangen hoort erfgoed een vanzelfsprekende plaats in die visie te krijgen, zodat dit ook in de uitwerking van de visie in het Omgevingsplan het geval zal zijn.
– Geef erfgoed een basisplaats in de Omgevingsvisie.
– Maak een plan van aanpak waarin je aangeeft wat de korte, middellange en lange termijn projecten zijn, die je wilt uitvoeren om je doelen te realiseren.
– Realiseer het voorgenomen beeldkwaliteitsplan bij het Landschapsontwikkelingsplan.
– Actualiseer het welstandsbeleid, zodat beter rekening gehouden kan worden met erfgoed en de omgeving van monumenten.
Het stimuleringsbeleid voor erfgoed is op dit moment beperkt.
– In combinatie met de provinciale bijdrage, herinvoeren van de gemeentelijke bijdrage voor restauratie en onderhoud van gemeentelijke monumenten. Het faciliteren en enthousiasmeren van de gemeentelijke monumenteneigenaren is belangrijk om het draagval voor aanwijzing van gemeentelijk monument te vergroten.
– Organiseer en vergroot bewustwording en participatie van ons cultureel erfgoed door de ambities van het Museum Nijkerk en het Stoomgemaal Arkemheen om het Kenniscentrum respectievelijk het Bezoekerscentrum door te ontwikkelen financieel te ondersteunen.
– Ondersteun, zowel financieel als organisatorisch, de vrijwilligers van de Open Monumentendag, de jaarlijkse dag waar erfgoed in de schijnwerpers staat.
– Maak het belang van erfgoed als gemeentelijke taak duidelijk binnen het gemeentelijke apparaat.

Foto Kees van den Heuvel