De zomervakantie mag dan begonnen zijn, maar de actiegroep tegen de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum in Nijkerkerveen blijft actief. We blijven ons inzetten en informeren onze dorpsgenoten over de laatste ontwikkelingen. De afgelopen tijd hebben we hard gewerkt om de situatie helder in kaart te brengen en met constructieve adviezen richting de gemeente te komen. De feiten spreken namelijk voor zich: dit is iets wat de gemeente Nijkerk écht niet zou moeten willen.
Daarom publiceren we vanaf nu wekelijks een deel van het advies dat ook naar de gemeenteraadsfracties wordt gestuurd. Dit doen wij in kleine behapbare stukjes, zodat dit voor zoveel mogelijk inwoners goed te volgen blijft.
Op deze manier zorgen we ervoor dat de lokale politiek zoveel mogelijk relevante informatie en inzichten heeft om in september een weloverwogen besluit te nemen, en ook dat de mensen die dit raakt snappen waar we het over hebben.
Vandaag trappen we af met misschien wel een van de meest urgente onderwerpen.

Deel 1: Besluitvorming AZC
• Strategische communicatie in Nijkerk
Op 21 september 2023 heeft de gemeenteraad van Nijkerk unaniem besloten om de communicatie op strategisch niveau te professionaliseren. Dit besluit leidt tot een extra investering van ongeveer een half miljoen euro in communicatie. Aangezien de uitvoering hiervan nog in gang is, zullen we u de komende weken alvast voorzien van relevante informatie.
De kwestie rondom het AZC is complex, met zowel landelijke als lokale betrokkenheid. We zullen proberen om zo helder mogelijk de gevolgen of mogelijke gevolgen van de aankomende beslissingen in Nijkerk uiteen te zetten.
Deze week bespreken we de interactie tussen de provincie en de gemeente.
• Proces opvang AZC in Nijkerk
Nijkerk hoeft niet vanaf nul te beginnen met het opzetten van een AZC, dankzij de richtlijnen opgesteld door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Dit document biedt een basis om het proces zorgvuldig te doorlopen, ongeacht de uitkomst van het besluit. Het beschrijft het proces voor het realiseren van een opvanglocatie, maar laat ook ruimte om tijdens het proces af te zien van de opzet van een AZC als nieuwe informatie dat wenselijk maakt.
Het proces omvat 15 stappen die in de juiste volgorde worden doorlopen. De gemeente Nijkerk bevindt zich momenteel in stap 6 en 7. Eind augustus zal de gemeente een voorstel doen voor een locatie, wat stap 8 is. Het is bijzonder dat de gemeente op dat moment al een locatie kiest, terwijl de financiële aspecten nog in kaart moeten worden gebracht.
• Juridische en financiele onzekerheden
Op 16 juli 2024 heeft de VNG een brief gestuurd aan minister Faber met de boodschap: “Tot op heden is voor de gemeenten niet duidelijk binnen welke juridische, praktische en financiële kaders zij de spreidingswet kunnen vormgeven.” Ook de gemeente Nijkerk heeft nog geen duidelijkheid over de kosten en wie deze zal dragen. Het is niet vanzelfsprekend dat het COA alle kosten dekt. Een recent voorbeeld is de verbouwing van de Passantenhaven voor de opvang van 40 statushouders, die de gemeente €500.000 heeft gekost. Dit project zal al een aanzienlijk gat in de begroting slaan.
• Handleiding voor besluitvorming
De VNG en het COA hebben ook een handleiding opgesteld om gemeenten te ondersteunen bij de besluitvorming. Deze benadrukt het belang van gedegen voorbereiding en een doordacht besluitvormingsproces. Het is cruciaal om bewoners en andere belanghebbenden op de juiste momenten en manieren te betrekken, en dit in een veilige context te doen.
• Druk van de provincie
Op 23 mei 2024 heeft de Commissaris van de Koning in de provincie Gelderland een brief gestuurd aan de gemeenteraad van Nijkerk. In krachtige bewoordingen benadrukte de commissaris het belang van voortvarend handelen door de gemeente. Deze brief beperkte de lokale partijen in hun besluitruimte aanzienlijk. De gemeenteraad werd aangespoord om die avond akkoord te gaan met de opvang van 278 asielzoekers, ongeacht de mogelijke niet-doorgang van de Spreidingswet. Dit werd ervaren als een vorm van druk van de kant van de Commissaris van de Koning.
In ons volgende artikel zullen we de gevolgen van de komst van een AZC voor de huidige plannen van de gemeente Nijkerk verder bespreken.