Lekker buiten zijn, je motoriek oefenen door peuken van de straat te peuteren met je knijper en je intussen verwonderen over de bizarre dingen die je allemaal tegenkomt; het is niet moeilijk je plandelen als een vorm van mindfulness voor te stellen. Plandelen? Dat is een Nederlandse wandelvariant op het uit Zweden overgewaaide ‘ploggen’, dat weer een samenvoeging van ‘plocka upp’ (opruimen) en ‘jogga’ (joggen) is. En mindfulness? Dat is je volledig bewust zijn van je huidige ervaring, in het hier en nu en zonder oordelen. Dat laatste lijkt me overigens een uitdaging. Als je hoort wat plandelaars allemaal tegen komen (grof zwerfvuil dat te groot is voor de afvaltas, hondenpoep in zakje maar dan weggemoffeld in de bosjes, etc.) kan die verwondering ook maar zo omslaan in opwinding. De (vervuilende) mens is een rare diersoort.
Met een barbecue en waarderende woorden bedankte wethouder René Windhouwer vorige week zwerfafvalbrigadiers uit de gemeente Nijkerk. Maar liefst 500 vrijwilligers houden zich wekelijks bezig met het opruimen van zwerfvuil. Dat is nogal wat.
Toen ik het eerder dit jaar eens over (de verteerbaarheid van) bananenschillen en appelklokhuizen had, tipte een regelmatig plandelende oud-collega me over de grote hoeveelheid peuken in het zwerfafval. Langs de openbare weg, bij het station; als je er op let, zie je ze overal. De dappere poging van oud-stadsdichter Bert Jurling om deelnemers aan het meest recente Groot Nijkerks Dictee aan het rapen te krijgen (één peuk per week per gemaakte fout in het dictee) heeft blijkbaar onvoldoende vruchten afgeworpen. Kennelijk beheersen “we” de Nederlandse taal te goed om “onze” slechte gewoonten (roken + peuken op straat gooien) te compenseren. Misschien helpt het iets over de afbreekbaarheid van sigarettenfilters te vermelden die, volgens diverse bronnen op internet, hooguit in kleinere deeltjes uiteenvallen na 10 tot 15 jaar, maar nooit vergaan. Als je dat weet als roker, maak je dan je volgende peuk zorgvuldig uit voordat je ‘m in een prullenbak gooit? Please do!
Het is een illusie te denken dat je het probleem zwerfafval helemaal oplost door alleen in te spelen op het slechte gedrag van mensen die het achterlaten. Daarom is het fijn dat er zoveel mensen zijn die ploggen, plandelen of hoe je het opruimwerk ook noemt. Helemaal als je weet dat mensen net iets minder snel iets van zich afgooien als de omgeving schoon oogt.
Nelleke den Besten – De Stad Nijkerk