NIJKERK – Nijkerk is twee monumenten rijker! De panden Langestraat 14 en 18 in Nijkerk zijn als gemeentelijk monument aangewezen. Ze hebben niet alleen architectonische en stedenbouwkundige waarde. De panden staan ook symbool voor de wederopbouw van Nijkerk, direct na de verwoestingen in de stad in de meidagen van 1940. Deze panden werden als eerste weer opgebouwd. Het belang hiervan blijkt ook uit de gevelsteen en het reliëf dat in de gevel van Langestraat 18 is aangebracht. Beide panden markeren een belangrijk moment in de Nijkerkse geschiedenis.
Stichting Stadsgezicht Nijkerk wees op de bijzondere historische waarde van de panden en vroeg om bescherming. Het Gelders Genootschap heeft vervolgens een zogeheten waardestelling gemaakt waarin de panden zijn beschreven en staat aangegeven wat de cultuurhistorische waarde is. De commissie Ruimtelijke kwaliteit heeft het college vervolgens geadviseerd de panden als gemeentelijk monument aan te wijzen. Door de aanwijzing blijft een belangrijke herinnering aan het dramatische begin van de Tweede Wereldoorlog in Nijkerk bewaard.
Evacuatie inwoners van Nijkerk
Op 10 mei 1940 werden de bewoners van de gemeenten Nijkerk en Hoevelaken geëvacueerd naar Harderwijk en Putten. In de nacht van 12 op 13 mei werd Nijkerk in een poging het oprukkende Duitse leger tegen te houden door het Nederlandse leger beschoten. Hierbij werd veel schade aangericht. Onder andere de panden Langestraat 16 (nu 14) en 18 raakten zwaar beschadigd. Al snel ging men over tot herbouw. De eerstesteenlegging van Langestraat 18 vond plaats op 10 oktober 1940. Het ontwerp van beide naast elkaar gelegen panden is gemaakt door architect P.H. van Lonkhuijzen die de leiding over de herbouw van Nijkerk had.
Terracotta reliëf
Een jaar later werd er een terracotta reliëf in de gevel aangebracht om aan de herbouw te herinneren. Het reliëf stamt uit de Fabriek van Brouwer’s Aardewerk in Leiderdorp en werd door de Nijkerksche Aannemersbond aan burgemeester Bruins Slot aangeboden.
Op het reliëf zijn twee ambachtslieden te zien, een model van de herbouwde panden op de hoek Verlaat-Nieuwstraat aan een deftig geklede heer (de burgemeester) aanbieden. Op de voorgrond is een steenhouwer aan het werk. De personen zijn afgebeeld in zeventiende-eeuwse klederdracht. Hiermee wordt vermoedelijk verwezen naar het glorierijke verleden van het vrijgevochten, onafhankelijke Nederland uit de Gouden Eeuw.