“Als iemand dit verhaal kan vertellen, dan is het Lisse wel,” vertelt regisseur Benno Hoogveld. Drie jaar geleden maakte hij de toneelvoorstelling ‘Emma wil leven’ met actrice Lisse Knaapen, maar aanvankelijk wilde Benno een andere actrice voor ‘In het licht’ casten; idealiter maakt productiehuis Solo Stories ieder seizoen een voorstelling met een andere acteur of actrice. Tot hij de voorstelling ‘Solitude’ van Lisses muziekcollectief MAKTUB in het Amsterdamse TapasTheater zag. “Toen wist ik zeker dat Lisse de perfecte persoon zou zijn om ‘In het licht’ te spelen.”
Zangeres Karin staat op het punt om het toneel op te gaan als ze in een roddelblad een foto van ‘Ome Ben’ ziet staan. Door die confrontatie loopt het concert anders dan gepland. In ‘In het licht’ blikken we terug op de jeugd van Karin Bloemen. Een jeugd getekend door angst, mishandeling en misbruik. Hiermee brengt Solo Stories opnieuw een persoonlijk, waargebeurd verhaal naar de theaters. Een verhaal dat iedereen kan overkomen. Eerder maakte Solo Stories onder meer de solovoorstellingen ‘Ma’, naar het boek van Hugo Borst en gespeeld door Eric Corton, en ‘Doet sneeuw pijn’, naar het boek van Carolien Spaans en gespeeld door Saskia Temmink.
Dat seksueel grensoverschrijdend gedrag dit voorjaar zo’n veelbesproken onderwerp zou worden, had Benno niet verwacht. “Maar ik vind het heel goed dat we in een tijd zijn aangekomen waarin slachtoffers zich steeds meer uitspreken. Met de voorstelling laten we zien wat het voor een slachtoffer betekent om seksueel misbruikt te worden. Hoe moeilijk het is om erover te praten, en hoe geraffineerd een dader te werk gaat. Bovendien benoemen we de rol van de omstander: we kijken als maatschappij zo vaak weg en zijn ons er in het dagelijks leven te weinig van bewust dat ontzettend veel meisjes en jongens te maken hebben met seksueel misbruik.”
Lisse vertelt dat ze seksueel misbruik tot nu toe het spannendste thema vindt waar ze een voorstelling over gemaakt heeft. “Er is een concrete dader in het spel en omdat ‘In het licht’ een monoloog is, moet ik die dader ook spelen.” Ze schakelt in de voorstelling veel tussen verschillende personages. Volgens Benno is dat precies haar kracht.
Naast toneelstukken als ‘Emma wil leven’ en ‘Intouchables’ was Lisse te zien in musicalproducties als ‘Soldaat van Oranje’ en ‘SKY’. Ook zong ze diverse nummers voor het Klokhuis. Waar Solo Stories tot dusver toneelstukken maakte, bevat ‘In het licht’ veel muziek. Ellen ten Damme maakte speciaal voor ‘In het licht’ vijf nieuwe nummers. Het script werd geschreven door Marc Veerkamp, die ook verantwoordelijk was voor onder meer de theaterteksten van ‘Ma’ en ‘Emma wil leven’.
“Ik hoop dat het publiek na het zien van deze voorstelling ook naar zijn of haar positie als omstander wil kijken,” zegt Lisse. “Wie ben ik als derde persoon? Heb ik wel eens weggekeken of aan victim blaming gedaan? Het is nooit te laat om sorry te zeggen. Zeker als je beseft dat sommige opmerkingen net zo traumatisch kunnen zijn als de gebeurtenis zelf.” Daarnaast gaat ‘In het licht’ volgens Lisse uiteindelijk ook over veerkracht. Ze heeft bewondering voor de wijze waarop Karin omgaat met wat haar overkomen is. Benno vult aan: “Karin zegt zelf altijd dat ze geworden is wie ze is ondanks wat ze meegemaakt heeft. Ze is een overlever.” Lisse knikt. “Er ligt nog een heel groot taboe op het onderwerp. Veel mensen durven niet te vertellen wat hen overkomen is. Hopelijk geeft deze voorstelling hen een steuntje in de rug om het toch tegen iemand te zeggen. Want door te zwijgen, bescherm je alleen de dader.”
‘In het licht’ staat op 21 mei in theater Streams Breede Beek in Nijkerk. Kaarten zijn verkrijgbaar via https://www.streamsbreedebeek.nl/programma/in-het-licht/. De CD met muziek uit de voorstelling is na afloop te koop in de foyer of via solostories.nl.