Elke week twee keer domineespost als flessenpost op deze site, op dinsdag en vrijdag: een briefwisseling van de twee Veense dominees Judith Visser en Leendert van der Sluijs. Hun vragen zouden zomaar ook uw/jouw vragen kunnen zijn. Hun antwoorden misschien eye-openers… Vandaag antwoordt ds. Leendert van der Sluijs.
PS.
Ha Judith,
In januari schreef ik je het gevoel te hebben dat we met z’n allen een beetje ‘stil zijn komen te staan’ – dat was toen. Ik was daar niet blij mee, vond het vooral iets negatiefs. En jij antwoordde: dat valt toch ook reuze mee, positief als altijd. Maar nu? Nu staat wéér de rem erop. Deze tijd blijft een rare tijd. Nu we 2 x 40 brieven verder zijn ga ik de hoop een beetje opgeven dat de rarigheid toch ooit een keer voorbij zal zijn. Is niet heel raar toch? (ik bedoel niet van de tijd maar van mij) Het helpt dat vandaag de zon schijnt, maar anders zou ik willen beweren dat we in een PS-tijd leven. Zoals deze brief bedoeld is als een PS bij mijn eerste brief aan jou als dominee en vrolijke collega. Zoals PS in goed Nederlands ‘naschrift’ betekent (hoewel, ’t klinkt wat Deutsch dit, Náchschrift), zo is het allemaal erNA waar we nu met z’n allen in leven.
Weet je wat ik zo mooi vind? Over dat NA ging het al heel lang hè, we hadden het dan over post-christelijk en over post-modernisme! En dat had dus niks met post van brieven te maken (helaas) maar wel alles met NA. ’t Bijna enige woordje Latijn waarbij je het gevoel kon hebben dat je het begreep, is ‘post’, post = na. En als we een Engels woord wilden gebruiken dan zeiden we: we leven in een post-Truth tijdperk. Een tijd waarin alles achterhaald is als het om Waarheid gaat. We hebben het allemaal al een keer voorbij zien komen en geloven nergens meer in. Je moet tegenwoordig van goeden huize komen wil je het over Waarheid gaan hebben. Vroeger was een rechte lijn altijd een rechte lijn. Tegenwoordig weten we dat twee parallelle lijnen op den duur elkaar zullen raken (want de aarde is bol en geeft aan alles een kleinste kromming en niet overal precies gelijk). Dus een lijn is nooit recht en zelfs een cirkel is niet rond en ga zo maar door. Allemaal leuk en aardig om te weten, maar erger is natuurlijk dat wij mensen ook zo over God zijn gaan redeneren. Over God heeft iedereen zo zijn eigen waarheid, want iedereen is een tikkeltje anders en dus is God voor ons altijd een tikkeltje anders dan jij zegt of ik beweer. We hebben allemaal dus zo onze eigen waarheid en er is niemand die kan bewijzen dat zijn of haar God de beste is. En bewijzen dat God bestaat lukt al helemaal niet. Over waarheid kunnen we het dus beter niet meer hebben, want WAAR heb je het over als je het over WAARheid hebt? En daarom post-Truth. Ik vind het vrij idioot gedacht, want waarom zou iets niet waar zijn als het persoontje dat ik zegt het niet kan bewijzen, maar vooruit.
Maar wat schrijver en filosoof Coen Simon bijvoorbeeld nu in deze tijd signaleert (en volgens mij spreekt hij de Waarheid, heeft ie gelijk!), is dat we in alle verwarring nu zo zoetjes aan echt alle vertrouwen in de waarheids-instituties zijn kwijtgeraakt (die van kerk, wetenschap, politiek), maar dat we meer dan ooit behoefte hebben aan sterke leiders. Dat is toch wel een rare paradox! “We geloven steeds minder, maar vólgen des te liever.” En DUS Judith (roep ik even hardop), we leven niet in een post-Truth, maar in een post-Trust tijdperk… Het gaat er niet om dat we niks willen geloven, het gaat er om dat we nog alleen binnen onze eigen bubbel durven vertrouwen. Gemeenschappelijk geloven doen we niet meer, want we geloven alleen nog in onszelf. En we vertrouwen niemand (behalve dan onszelf en wie ons de weg mag wijzen). Ik vind dat in deze tijd wel een eye-opener. Vóór alles is de hele kwestie van ons leven een kwestie van vertrouwen.
Nu zou ik jou de brandende vraag willen stellen: Als we elkaar als mensen (in een samenleving als de onze) weer zouden gaan vertrouwen, zou dáármee dan het vertrouwen in God ook weer terugkomen? Vertrouwen betekent natuurlijk controle-verlies en dat is best een beetje angstig, maar zouden we er niet heel veel voor terug krijgen? Zou ook de corona-pas dan niet (meer) nodig zijn? Wanneer we elkaar vertrouwen neemt de een voor de ander verantwoordelijkheid, toch? Dan hoeft de overheid geen regels meer van bovenaf op te leggen om te zorgen voor verantwoord gedrag…
Mijn vraag aan jou van den beginne is nu dus werkelijk een brandende vraag geworden! Het is de vraag die eerst als een smeulend vuur was, maar nu als een veenbrand om zich heen grijpt… WAT IS HET POSITIEVE AAN DEZE TIJD?
Wat is hierop nu jouw antwoord?
Waarlijk collegiale groet,
Leendert