Oliebollen, champagne én vuurwerk… Maar dit jaar even niet. Tijdens de jaarwisseling van 2020 – 2021 is het verkopen en afsteken van vuurwerk verboden. Carbidschieten, dat mag nog wel. Jonny Landman (38), lid van carbiddteam Nijkerkerveen, is daar niet blij mee: ,,Er gaan gewonden vallen.”
Suzanne Vink
Carbid is een verbinding van calcium en koolstof. Het wordt in een melkbus gelegd en vochtig gemaakt, waardoor een gas ontstaat. Het gas wordt aangestoken met een vuurtje en er ontstaat een explosie, waardoor de deksel van de melkbus af wordt geschoten. Veel mensen gebruiken vanwege de veiligheid tegenwoordig geen stalen deksel meer, maar een bal.
Jonny Landman is een professional op het gebied van carbid. ,,Ik schiet al sinds mijn geboorte”, lacht hij. Zijn vader en oom gingen elk jaar met oud en nieuw carbidschieten en Jonny vond dat prachtig: ,,Het is natuurlijk een mooi geluid. Als klein jongetje mocht ik hem af en toe aansteken, ik ben er echt mee opgegroeid.”
Uit de hand
Samen met zijn vriendengroep ging hij vanaf zijn 16de steeds vaker carbidschieten. ,,Op een gegeven moment liep het uit de hand, steeds meer mensen kwamen kijken.” Nu organiseert hij elk jaar met carbidteam Nijkerkerveen een evenement voor tienduizenden bezoekers. In een weiland schieten ze meer dan zeventig melkbussen af en daar zit ook een aantal bijzondere installaties bij met meerdere melkbussen aan elkaar, die ze zelf in elkaar hebben gezet. Jonny vertelt dat alles veilig gebeurt en dat het evenement juist voor minder slachtoffers zorgt: ,,Bijna heel Nijkerkerveen komt hier kijken, in plaats van zelf vuurwerk af te steken. Daardoor zijn er minder vuurwerkslachtoffers.”
Geen plek
Het kabinet besloot op 13 november tot een tijdelijk verbod op vuurwerk. Elk jaar zorgt vuurwerk voor extra drukte in de ziekenhuizen, maar vanwege corona hebben de ziekenhuizen geen plek voor nog meer mensen. De reden dat carbid nog wel mag worden afgeschoten, is omdat het niet onder het vuurwerkbesluit valt.
Alsnog gaat het carbidevenement niet door. ,,Dat is erg jammer, maar het kan niet anders. We kunnen geen afstand houden”, zegt Jonny. Zelf gaat hij wel met een klein groepje carbidschieten. ,,We zeggen niet waar, anders komen mensen kijken. Het hoort erbij op oudjaarsdag. Een biertje, een vuurtje en een busje. En we houden ons natuurlijk wel aan de coronaregels.”
Meer gewonden
In de jaarwisseling van 2019 – 2020 zijn er 26 mensen gewond geraakt door carbid en terechtgekomen bij de spoedeisende hulp of huisartsenpost. Veertien slachtoffers hadden brandwonden en vier een fractuur. Jonny is bang dat er dit jaar meer gewonden gaan vallen: ,,Ik hoop niet dat veel mensen carbid gaan schieten, in plaats van vuurwerk afsteken. Het zijn écht explosies, dus je moet weten wat je doet. Anders gaan er gewonden vallen.”
Hij noemt als voorbeeld dat je moet weten wat voor soort melkbus je gebruikt. ,,Een aluminium melkbus spat uit elkaar, hij moet van staal zijn. Het kan dus heel makkelijk misgaan. Met de deksel van een melkbus kun je iemand makkelijk doodschieten.” BOA’s roepen minister Grapperhaus op om carbid te verbieden en daar is Jonny het mee eens.: ,,Natuurlijk wil ik zelf graag schieten, maar ik ben bang dat anderen er niet verstandig mee omgaan en het verpesten. Straks wordt carbid helemaal verboden de komende jaren.”
Hij hoopt dat mensen op een veilige manier omgaan met carbid en dat het carbidevenement volgend jaar weer door kan gaan in Nijkerkerveen: ,,Dan bouwen we absoluut een groot feest.”