Al jaren zien we een verhoging van de leeftijd waarop mensen scheiden. In de afgelopen 20 jaar verdubbelde deze leeftijd zelfs. Tegenwoordig is een derde van de stellen die gaan scheiden boven de vijftig jaar (CBS). Veel 50-plussers weten niet waar ze qua belastingen allemaal aan moeten denken als ze scheiden of uit elkaar gaan. Toch is het belangrijk om stil te staan bij bijvoorbeeld partneralimentatie, het pensioen en de eigen woning en hier afspraken over vast te leggen. Veranderingen hierin zijn namelijk van invloed op de hoogte van de voorlopige aanslag en toeslagen. Door op tijd wijzigingen door te geven, kom je niet voor financiële verrassingen te staan. De Belastingdienst geeft vijf tips aan 50-plussers die scheiden of uit elkaar gaan.

Scheiden of uit elkaar gaan brengt naast verdriet vaak stress en onzekerheid met zich mee. Op emotioneel vlak, maar ook financieel en fiscaal. Dit najaar besteedt de Belastingdienst tijdens de campagne ‘Wilt u verder, maar niet met elkaar’ aandacht aan mensen die scheiden of uit elkaar gaan. Op belastingdienst.nl/scheiden kun je een persoonlijke scheiden-checklistinvullen en vind je meer informatie over het regelen van je belastingzaken. Heb je hulp nodig bij het zoeken naar informatie om digitaal zaken te doen met de overheid of Belastingdienst? Veel bibliotheken hebben een Informatiepunt Digitale Overheid waar je terecht kunt voor vragen en hulp.

Vijf tips voor 50-plussers die scheiden of uit elkaar gaan
Uit een recente peiling van de Belastingdienst (september 2020) blijkt dat mensen boven de vijftig tijdens hun scheiding veel vragen hadden over wat er überhaupt allemaal geregeld moet worden qua belastingzaken, of het slim is om samen aangifte te doen, welke aftrekposten je in de aangifte kunt opnemen en hoe het zit met de partneralimentatie. Daarom geeft de Belastingdienst vijf tips aan mensen die net gescheiden of uit elkaar gegaan zijn:

1. Geef partneralimentatie aan in de aangifte
Ex-partners zijn verplicht elkaar te onderhouden na het verbreken van een huwelijk of geregistreerd partnerschap (tenzij hier schriftelijk andere afspraken over zijn gemaakt). Dit onderhouden gebeurt door middel van de partneralimentatie. De partner die de alimentatie ontvangt, betaalt hier belasting over. De partner die de alimentatie betaalt, kan dit bedrag aftrekken van de inkomstenbelasting. Is je inkomen hoger dan € 68.507? Dan neemt het tarief van de aftrekpost tot 2023 jaarlijks af. Per 1 januari 2021 is de betaalde partneralimentatie aftrekbaar tegen maximaal 43%. Vanaf 2023 zal dat 37,05% zijn.

2. Check de situatie rond de eigen woning
Een veelgemaakte fout in de aangifte inkomstenbelasting is dat de hypotheekrente na een scheiding niet goed wordt afgetrokken. Dit is namelijk onder andere afhankelijk van wie het huis is, wie in het huis blijft wonen en of er sprake is van een onderhoudsverplichting.

Hetzelfde geldt voor het opgeven van het woongenot (eigenwoningforfait). Als een van beiden woont in de woning die (voor een deel) van de ander is, moet woongenot soms opgegeven worden als te betalen of als te ontvangen partneralimentatie. Dat hangt af van of er een onderhoudsverplichting is, van wie het huis is, wie in het huis blijft wonen en of er een vergoeding betaald wordt. Het is daarom verstandig om op belastingdienst.nl/scheiden na te gaan welke situatie van toepassing is.

3. Check de afspraken over pensioenuitkering
Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben partners ieder recht op de helft van het tijdens de verbintenis opgebouwde pensioen. Een andere verdeling is mogelijk en moet worden vastgelegd in een scheidingsconvenant.

Het pensioen kan automatisch via het pensioenfonds uitgekeerd worden aan de ex-partner wanneer de scheiding binnen twee jaar aan het pensioenfonds wordt doorgeven. De ex-partner ontvangt dan zelf een jaaropgaaf van het pensioenfonds en kan de bedragen overnemen in de aangifte. Een andere optie is dat de pensioengerechtigde zelf het verschuldigde bedrag overmaakt aan de ex-partner. Dat deel mag dan worden afgetrokken als betaalde alimentatie. De ex-partner geeft het op als te ontvangen alimentatie. Je kunt in overleg ook andere afspraken maken over de verdeling en uitbetaling. Het is verstandig deze afspraken goed vast te leggen.

4. Pas of vraag de voorlopige aanslag en toeslagen aan
Voor alles geldt: wijzigingen in de financiële situatie kunnen van invloed zijn op de hoogte van het maandelijks te ontvangen of te betalen bedrag van de voorlopige aanslag. Mogelijk ook op de voorschotbedragen van toeslagen. Daarom is het verstandig de voorlopige aanslag èn de toeslagen tijdig aan te passen. Dat voorkomt dat je teveel betaalt of teveel terugkrijgt. Dat doe je voor de voorlopige aanslag via Mijn Belastingdienst en voor de toeslagen via Mijn Toeslagen.

Naast het wijzigen van toeslagen, is het ook verstandig om na te gaan of je na de scheiding (nog) recht hebt op toeslagen. Uit de peiling blijkt dat bijna 30% van de 50-plussers toen zij nog samen waren toeslagen ontvingen. Ná de scheiding is dit gestegen naar 46%.

Lukt het aanvragen niet via Mijn Toeslagen? Bijvoorbeeld omdat uw ex-partner nog in het systeem staat of omdat de scheiding nog niet is verwerkt in de systemen van toeslagen? Neem in dat geval contact op met de BelastingTelefoon.

5. Doe samen aangifte (ondanks de scheiding)
Als de omstandigheden het toelaten en jullie ervoor kiezen om het hele jaar van de scheiding fiscaal partners te blijven, dan is het verstandig om samen aangifte te doen. Zo voorkom je dat je iets vergeet of gegevens van bijvoorbeeld je ex-partner onjuist overneemt. Want de gegevens van beide partners zijn dan al ingevuld. Bijvoorbeeld gegevens over de woning, hypotheek en spaartegoeden. Je hoeft de gegevens alleen nog te controleren, aan te vullen of te wijzigen waar nodig. Beide ex-partners moeten inloggen om de gegevens te downloaden en gezamenlijk de aangifte in te dienen.

Ook kun je de inkomsten en aftrekposten nog eenmaal gunstig verdelen als je samen aangifte doet. Iedere verdeling mag, zolang het totaal uitkomt op 100%. Als je de aangifte samen doet, gaat dat vanzelf goed. Dit geldt bijvoorbeeld voor de inkomsten uit de eigen woning (het eigenwoningforfait) en spaar- of beleggingsgeld. Houd er wel rekening mee dat de verdeling van vermogen en aftrekposten invloed kan hebben op de hoogte van de toeslagen en andere inkomensafhankelijke regelingen.

Scheiden-checklist
Er zijn mogelijk nog andere belastingregels op jouw situatie van toepassing. Hiervoor kun je de scheiden-checklist gebruiken. De checklist is online beschikbaar op belastingdienst.nl/scheiden. Op deze themapagina vind je ook andere belangrijke informatie over belastingzaken en scheiden.