Dertien Nederlandse ziekenhuizen hebben een rekenmodel ontwikkeld waarmee beter te voorspellen is welke patiënten met een vroeg stadium van darmkanker baat hebben bij een aanvullende operatie. Daarmee kan bij tientallen patiënten per jaar een ingreep worden voorkomen die achteraf bezien onnodig was. MDL-arts John Groen was vanuit Ziekenhuis St Jansdal betrokken bij het onderzoek. De resultaten  worden binnenkort in het gezaghebbende tijdschrift ‘Gastroenterology’ gepubliceerd.

Patiënten bij wie darmkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, kunnen vaak worden behandeld door het tumorweefsel tijdens een kijkonderzoek van de darm, te verwijderen. Als er echter sprake is van uitzaaiing naar de lymfeklieren aan de buitenkant van de darmwand, dan is een operatie nodig. Tot nu toe was het lastig om onderscheid te maken tussen patiënten mét en zonder uitzaaiingen. Pas na de aanvullende operatie konden de artsen zien welke patiënten bij de meerderheid horen waarbij een operatie niet nodig was. Dit omdat er geen uitzaaiingen naar de lymfklieren waren en er in de darm niets meer was terug te vinden. Die ingrepen zijn onwenselijk, omdat een darmoperatie reële risico’s heeft voor de patiënt.

Tumorkenmerken

Promovendus Yara Backes, MDL-arts Leon Moons en patholoog Miangela Laclé van het UMC Utrecht deden onderzoek naar dit probleem. Zij analyseerden welke tumorkenmerken duiden op lymfklieruitzaaiingen en ontwikkelden een rekenmodel. Dertien ziekenhuizen, waaronder het St Jansdal, leverden voor het pathologisch onderzoek weefselcoupes aan van vroege kanker in darmpoliepen. Alle ziekenhuizen die deelnamen aan de studie zijn aangesloten bij het samenwerkingsverband T1 CRC-werkgroep. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door de Maag Lever Darm Stichting.

Voorspellers van uitzaaiingen

De onderzoekers ontdekten dat ongeveer 40 procent van alle vroege darmkankers een gesteelde vorm hebben en dat daarbij de kans op uitzaaiingen naar de lymfklieren heel klein is. Zo identificeerden zij de groep patiënten die wel baat heeft bij een operatie, zodat deze lymfklieren weggehaald kunnen worden.

Dankzij het rekenmodel kan voorspeld worden voor welke darmkankerpatiënten het endoscopisch verwijderen van de tumor voldoende is en voor wie een aanvullende operatie nodig is. Zo kan het aantal  operaties met de helft teruggebracht worden van 65 naar 32 procent. Het Nederlandse rekenmodel is op de website van de werkgroep T1 CRC gezet en is voor elke arts ter wereld te gebruiken.