De inburgeringsplicht is een heet hangijzer. Viel het eerst onder het Ministerie van Onderwijs, nu valt het onder het Ministerie van Sociale Zaken en Welzijn. En per 2020 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de inburgering. Menig gemeente heeft daarvoor nog geen beleidsplan.

Marcel van Brakel geeft les aan het TIP College in Nijkerk. TIP staat voor Taal Integratie Participatie. Erkende asielzoekers (statushouders) kunnen hier onder andere een cursus alfabetisering en een inburgeringscursus op A2 niveau volgen. Ook kunnen ze worden opgeleid voor het Staatsexamen NT2. NT2 betekent Nederlands als tweede taal. Met het behalen van één van deze examens voldoet de nieuwkomer aan de inburgeringsplicht.

Marcel van Brakel werkt sinds 1980 in het onderwijs. Eerst als leerkracht basisonderwijs, daarna als docent NT2 bij VluchtelingenWerk en nu bij het TIP College. Het college is een particuliere school waarvan Marcel en directeur Benjamin Jahola de initiatiefnemers zijn. Hij vertelt welke knelpunten nieuwkomers tegen komen in het onderwijssysteem en hun zoektocht naar een baan.

Marcel van Brakel: “Negen van de tien asielzoekers komen getraumatiseerd en berooid in Nederland aan. Ze hebben geen geld om de door de Nederlandse staat verplichte inburgeringscursus te betalen. De cursus wordt niet gesubsidieerd, dus moeten ze geld lenen. Dat kan bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) tot een maximum van 10.000 euro. Cursisten krijgen drie jaar de tijd om in te burgeren. Slagen ze voor de inburgering, dan wordt de lening kwijtgescholden. Slagen ze niet, dan krijgen ze een boete van maximaal 1.250 euro én moeten ze de lening terugbetalen.

”Hoe ze dat moeten doen terwijl ze geen werk en inkomen hebben, vermeldt de wet- en regelgeving niet.”

In Nijkerk zijn volgens Van Brakel relatief veel Eritreeërs. ”In Eritrea worden negen talen gesproken, waaronder Tigrinya en Arabisch. Sommige nieuwkomers zijn analfabeet. Ze kennen het Arabische schrift niet, laat staan ons Romeinse schrift. In dit land werken de meeste jongeren in het agrarische bedrijf van hun ouders of ze worden geronseld door het leger. Met zo’n achtergrond kun je van hen niet verwachten dat ze slagen voor het inburgeringsexamen. Ze kunnen wel een ontheffing krijgen. In dat geval kunnen de mensen een alfa-training volgen. De wettelijke norm hiervoor is 600 uur. Na afronding van de training kunnen ze een gesprekje voeren en weten ze waarom de kassajuffrouw vraagt of ze een bonnetje willen hebben. Maar die vrijstelling is straks onder de nieuwe wetgeving niet meer mogelijk. Het is nog onduidelijk hoe de gemeenten dit gaat oppakken. We zijn hierover met de gemeente Nijkerk in gesprek.”

Het TIP College geeft ook een cursus ONA (Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt). Cursisten leren hoe ze op vacatures kunnen reageren; hoe ze een curriculum vitae moeten opstellen, sollicitatieformulieren moeten invullen en sollicitatiebrieven moeten schrijven. Van Brakel: ”In Eritrea bestaan geen beroepsopleidingen. Mensen hebben vaak geen idee welk beroep ze moeten kiezen. We proberen onze cursisten bewust te laten worden waar hun interesse ligt, welke capaciteiten ze hebben en wat hun verwachtingen zijn. Dat doen we door middel van acht kaarten met stellingen. Deze kaarten vormen samen het portfolio dat door DUO wordt beoordeeld.”

In Nederland adviseren overheidsinstanties vaak onderwijs te volgen op MBO-niveau. Van Brakel: ”Voor de Eritreeër betekent een advies eigenlijk: ‘je moet’. Maar dat niveau is voor velen niet haalbaar en de nieuwkomers zijn niet mondig genoeg om dat duidelijk te maken. Overdag leren op MBO-niveau en ’s avonds de inburgeringscursus volgen trekt een enorme wissel op de cursisten. Het duale systeem – leren en werken tegelijk – zou hier veel beter werken.”

“Nijkerkse bedrijven zitten te springen om werknemers”, zegt locatiemanager GertJan Buitink. “Ik kan veel cursisten zó wegzetten, maar dat mogen we niet omdat we ons dan op het werkterrein van de gemeente begeven. Cursisten leren bij ons de Nederlandse taal en cultuur. Het vakjargon en de werkwijze binnen bedrijven leren ze hier niet. De werkgever heeft vaak de tijd niet om het ze bij te brengen. De kans dat ze de proeftijd niet doorkomen, is groot. Als ze enkele maanden begeleid zouden worden op de werkvloer, stijgen de kansen op een succesvolle inzet in het arbeidsproces. Hier ligt dus een taak voor de gemeente. Het TIP College kan hierbij ondersteuning bieden.”

Tenslotte wil Marcel nog wat kwijt over culturele verschillen. “Wij zeggen altijd tegen onze cursisten: maak contact met de Nederlanders in je omgeving. In Eritrea en Syrië doen ze dat door eten aan te bieden. Zonder afspraak staan ze dan voor de deur bij de buren. Dat je in Nederland eerst vooraf even belt of het gelegen komt, is voor hen onbekend. Het eten weigeren, is een regelrechte belediging. Een weetje voor als je nieuwe buur bij je op de stoep staat.”

Locatiemanager Nijkerk GertJan Buitink is bereikbaar op tel. 06-43984847 en info@tipcollege.nl. TIP College is gevestigd op het adres Ampèrestraat 3a in Nijkerk.

Meer informatie is te vinden op: www.tipcollege.nl

 

Bron: Nijkerk Nu. Interview en foto: Yvonne Krol